Terapia miofunkcjonalna to specjalistyczna metoda wspomagająca prawidłowe funkcjonowanie mięśni twarzy oraz narządu żucia. Skierowana jest do osób z zaburzeniami takimi jak: nieprawidłowy tor oddychania, trudności w połykaniu, wady zgryzu czy nieprawidłowa pozycja spoczynkowa języka. Cel terapii stanowi poprawa koordynacji mięśniowej w obszarze twarzy, co sprzyja następnie prawidłowej wymowie oraz zdrowemu rozwojowi struktur twarzoczaszki. Terapia miofunkcjonalna przeprowadzana w naszym warszawskim gabinecie wspiera także proces leczenia ortodontycznego i logopedycznego, przynosząc długotrwałe efekty.

Zaburzenia miofunkcjonalne (MFS)

Nieprawidłowy wzorzec ruchowy języka i warg podczas połykania polega na tym, że przesuwa się on do przodu podczas każdego aktu połykania (który ma miejsce ok. 1000-2000 razy dziennie), przez co naciska na zęby. W związku z tym język, jako jeden z najsilniejszych kompleksów mięśni naszego ciała, może powodować przesuwanie uzębienia i/lub deformacje szczęki. Ponadto nieprawidłowe napięcie mięśni w obszarze ust uniemożliwia utrzymanie narządu w prawidłowej pozycji spoczynkowej bądź nie potrafi jej utrzymać. Często towarzyszy temu nawykowe rozwieranie warg, czym dodatkowo zaburzane zostaje funkcjonowanie narządu żucia, niekiedy prowadzące do wad zgryzu.

Objawy zaburzeń miofunkcjonalnych

Zaburzenia miofunkcjonalne mogą znacząco wpływać na prawidłową pracę mięśni twarzy, języka i warg, przyczyniając się do różnorodnych problemów związanych z mową, jedzeniem czy oddychaniem. Objawy tych zaburzeń często są trudne do rozpoznania, dlatego warto zwrócić uwagę na wszelkie nieprawidłowości w zakresie funkcji oralnych, które mogą wymagać interwencji terapeutycznej. Wczesna diagnoza oraz szybko wdrożona terapia pozwalają na skuteczne rozwiązanie problemów pacjenta. Szczególnej obserwacji wymagają:

otwarte usta,
oddychanie przez usta,
pogrubiona i zaczerwieniona warga dolna,
wilgotna warga dolna,
ślina w kącikach ust,
język w pozycji spoczynkowej napiera na zęby, albo leży między zębami,
zaburzenia artykulacji, często przy realizacji głosek /s/, /sz/, oraz /t, d, n, l/,
słabo wyrażona mimika twarzy,
problemy z postawą.

Jakie są możliwe następstwa nieleczonego zaburzenia miofunkcjonalnego?

Nieleczone zaburzenia miofunkcjonalne mogą prowadzić do poważnych i długotrwałych problemów zdrowotnych, które znacząco wpływają na komfort życia oraz rozwój dziecka. Brak odpowiedniej interwencji terapeutycznej może skutkować nie tylko trudnościami w artykulacji, ale również wadami zgryzu czy schorzeniami dziąseł. Wczesne wdrożenie terapii zapewni prawidłowy rozwój struktur twarzoczaszki czy też funkcji oralnych. Do najczęstszych powikłań zalicza się poniższe punkty.

Stałe problemy z artykulacją i/lub niewyraźna wymowa.
Złe ustawienie szczęk i zębów (np. mocno wystające zęby przednie, zgryz krzyżowy, zgryz otwarty, etc.).
Problemy ze stawami skroniowo-żuchwowymi.
Z powodu ucisku i tarcia języka na dziąsła może powstać paradontoza.

Jak można leczyć zaburzenia miofunkcjonalne?

Terapia logopedyczna jest nastawiona na uzyskanie prawidłowej pozycji spoczynkowej języka, zamknięcie ust i przywrócenie prawidłowego połykania. Rezultaty zależne są od: natężenia zaburzenia oraz indywidualnego rozwoju, współpracy dziecka czy też wspierania terapii przez rodziców, jak również współistniejących zaburzeń wymowy. Podczas terapii prowadzone są ćwiczenia:

poprawy pozycji spoczynkowej języka oraz warg,
zasysania i połykania,
całego ciała.

Zmiana ułożenia narządów mowy podczas mówienia odbywa się tak szybko, że zastosowanie nowo wyuczonej prawidłowej wymowy głosek /s/ albo /sz/ w mowie codziennej umożliwia tylko zrównoważona muskulatura języka (posiadająca 17 mięśni).

Dla kogo jest terapia miofunkcjonalna?

Terapia miofunkcjonalna jest skierowana zarówno do dzieci, jak i dorosłych, którzy zmagają się z zaburzeniami funkcjonowania mięśni twarzy, języka oraz aparatu mowy. Stanowi szczególnie polecaną metodę leczenia dla osób mających problemy z nieprawidłowym oddychaniem (np. nabierających powietrza przez usta), chrapaniem, bezdechami sennymi, wadami zgryzu czy niewłaściwym połykaniem. Może także wspierać leczenie osób po operacjach ortodontycznych lub chirurgicznych, takich jak usunięcie migdałków, pomagając w przywróceniu prawidłowego oddychania przez nos oraz sprzyjając poprawnej pracy mięśni jamy ustnej i gardła.